Znasz powiedzenie “słowo harcerza!”? Kiedyś często się tak mówiło, żeby zaznaczyć, że jest się prawdomównym, nawet wtedy, kiedy nie było się harcerzem. No właśnie, harcerz to osoba, która nigdy nie powinna kłamać, a wręcz dawać przykład innym w wielu kwestiach życiowych. Harcerstwo w Polsce istnieje już od ponad stu lat i chociaż nie jest o nim bardzo głośno, to ta organizacja nieustannie funkcjonuje. Dziś opowiemy Wam kilka słów o historii harcerstwa w Polsce i na czym ono polega, koniecznie przeczytajcie.
Krótka i piękna historia harcerstwa, które powstało w Polsce
Na naszych ziemiach organizacje harcerskie inspirowały się ruchami skautów. W związku z tym, w Polsce po raz pierwszy ten rodzaj społecznej organizacji sformułował się około roku 1910 i było szczególnie promowane przez tak zwane Polskie Towarzystwo Gimnastyczne “Sokół”. W tamtych czasach, Polska będąca pod zaborami, dlatego też ruch ten znajdował się na terenach zaboru austriackiego.
Od 1910 roku samoistnie powstawały zastępy i drużyny harcerskie. W zaborze austriackim mogły one funkcjonować legalnie. Ten rodzaj ruchu był postrzegany jako sposób na patriotyczne wychowywanie, przede wszystkim dzieci i młodzieży, w przyszłości Polski, która się dopiero odrodzi. Do tego typu organizacji mógł przystąpić każdy.
ZHP - największa polska organizacja formalna
Największą, formalną polską organizacją zrzeszającą harcerzy jest ZHP, czyli Związek Harcerstwa Polskiego. Istnieje już blisko od ponad stu lat. Pierwszy zjazd odbył się w 1916 roku w Warszawie, który połączył wszystkie istniejące i funkcjonujące organizacje harcerzy. Kolejny był już w Lublinie dniach 1-2 listopada 1918 roku i wtedy powstałej oficjalnie organizacji nadano nazwę ZHP. Od tego czasu ruch ten istnieje aż do dzisiaj i wciąż cieszy się dobrą opinią.
W czasie I wojny światowej harcerze polscy pomagali Legionistom, szczególnie ofiarom, do których należały między innymi sieroty. Dzielnie wspierali działania wojsk tak, jak umieli. Także w okresie międzywojennym, 11 listopada 1918 roku harcerze, jako pokolenie aktywnych obywateli-patriotów, walczyli o granice Ojczyzny, biorąc udział w jej obronie. Po roku 1920 zaczął rozwijać się również ruch tak zwanych zuchów, organizacji żeńskiej. Podczas trwania II wojny światowej, harcerze uczestniczyli w Pogotowiu Wojennym Harcerek i Harcerzy i czynnie brali udział, broniąc Polski, gromadząc się w konspiracjach i planując swoje działania. Podziemna działalność harcerzy miała swój spory udział w Powstaniu Warszawskim, podczas którego organizowali szpitale polowe, Harcerską Pocztę Polową i byli łącznikami, a także przewodnikami w kanałach.
Po wojnie powstawały liczne drużyny harcerskie. Niestety w 1948 roku stopniowo zaczęto odwoływać członków i likwidować ZHP, po czym odstąpiono od metody harcerskiej, a część harcerzy działała dalej w podziemiu. Po roku 1956 nastała szansa na odnowienie Związku Harcerstwa Polskiego, która zaistniała w związku ze zmianami politycznymi na ziemiach polskich. Zaczęło się też rozwijać harcerstwo wiejskie. W roku 1973 powstał tak zwany program Harcerskiej Służby Polsce Socjalistycznej, który był realizowany przez szkoły średnie. Ponowne zmiany w latach 80. sprawiły, że członkowie organizacji działali bardzo aktywnie, jednak stan wojenny bardzo zamieszał harcerzom. Stąd musieli oni działać nielegalnie, aż do 1989 roku, kiedy to zaczęły powstawać samodzielnie różne organizacje harcerzy. Od lat 90. harcerstwo miało okazję się przebudować i rozkwitnąć.
Jaka jest misja harcerzy?
Obecnie z ZHP jest powiązanych ponad sto tysięcy członków. Jest to ogólnopolska organizacja wychowawcza dla dzieci i młodzieży, stowarzyszenie patriotyczne, które ma za zadanie stworzyć im warunki do wszechstronnego rozwoju. Należy do oświatowego ruchu skautowego, a z zasady ma pozostać apolityczna, otwarta i przyjmować wszystkich, bez wyjątków.
Cytując misję ze strony Związku Harcerstwa Polskiego:
“Misją ZHP jest wychowywanie młodego człowieka, czyli wspieranie go we wszechstronnym rozwoju i kształtowaniu charakteru przez stawianie wyzwań”.
Prawo harcerskie w Związku Harcerstwa Polskiego
Harcerze mają sformułowane swoje własne prawo w Związku Harcerstwa Polskiego, którego wszyscy są zobowiązani przestrzegać. Należy do niego dziesięć punktów, które określają, jaki powinien być harcerz.
Idąc po kolei, prawo to stanowi, że harcerz ma sumiennie realizować wszystkie swoje obowiązki, które wynikają z przyrzeczenia, a także można na nim w stu procentach i zawsze polegać. Harcerz ma być pożyteczny i nieść pomoc innym, widzieć w drugiej osobie bliźniego, a innych harcerzy traktować jak braci. Powinien postępować “po rycersku”, miłować przyrodę i nieustannie ją poznawać, być posłuszny rodzicom i przełożonym, pogodnym, oszczędnym, a zarazem ofiarnym, a także ma pracować nad sobą, postępować słusznie i mówić dobrze, a do tego nie stosować używek.
Jak dołączyć do harcerstwa?
Każdy, kto chciałby zostać harcerzem, musi znaleźć harcówkę, na przykład w szkole. Warto w tym celu zapytać o nią kolegów w szkole lub nauczycieli. Czasem drużyny harcerskie tworzą się także na osiedlach miast, w klubach kultury i w tym podobnych miejscach. Czasami harcerze ogłaszają nabory w postaci pierwszej zbiórki, warto to więc śledzić.
Rodzic musi wyrazić pisemną zgodę na dołączenie dziecka lub osoby nastoletniej do drużyny harcerskiej. Bycie harcerzem nic nie kosztuje, bo jest to organizacja społeczna. Sporadycznie pojawiają się składki w wysokości kilkudziesięciu złotych rocznie.
Żeby oficjalnie zostać harcerzem, Związek Harcerstwa Polskiego stosuje specjalne harcerskie przyrzeczenie. Brzmi ono następująco:
“Mam szczerą wolę całym życiem, pełnić służbę Bogu i Polsce, nieść chętną pomoc bliźnim i być posłusznym/posłuszną prawu harcerskiemu”.
Harcerstwo to świetna przygoda, która już od najmłodszych lat edukuje dzieci i sprawia, że zdobywają cenne umiejętności i życiowe doświadczenie. Dzięki temu są bardziej samodzielne, zaradne i posiadają dobre wzorce. Zdobywanie stopni harcerskich sprawia im przyjemność i uczy zdrowej rywalizacji.